Cynllun Rheoli Adnoddau Dŵr Terfynol 2024

Pam ein bod ni’n paratoi Cynlluniau Rheoli Ansawdd Dŵr

Mae’r dŵr sy’n dod allan o dapiau ein cwsmeriaid yn dod o amrywiaeth o ffynonellau. Daw’r rhan fwyaf o’r dŵr o’n cronfeydd, er ein bod ni’n codi tipyn sylweddol o ffynonellau afonol tir isel hefyd fel Afon Gwy yn y de-ddwyrain ac Afon Dyfrdwy yn y gogledd. Dŵr daear sydd i gyfrif am lai na phump y cant o’n cyflenwadau ar lefel Cwmni, ond ar lefel leol, gallai’r cyflenwad cyfan fod yn ddŵr daear.

Yn ogystal ag amodau’r tywydd bob blwyddyn, mae faint o ddŵr y gallwn ei storio, ac ymateb naturiol afonydd a dyfrhaenau i’r glawiad yn effeithio ar faint o ddŵr y gallwn ddibynnu arno hefyd.

Waeth beth yw ffynhonnell y dŵr, rydyn ni’n ei basio trwy weithfeydd trin dŵr cyn dosbarthu’r dŵr wedi ei drin i gartrefi a busnesau trwy ein rhwydwaith o bibellau. Mae hi’n gallu bod yn broses gymhleth, yn enwedig lle bo gennym nifer fawr o gwsmeriaid ac amrywiaeth o ffynonellau sy’n gallu bwydo i mewn i ardal cyflenwi dŵr. Fodd bynnag, mae yna fanteision sylweddol i fod â chyflenwadau amgen y gellir manteisio arnynt os oes problem gyda’r ffynonellau dŵr crai, y gweithfeydd trin, neu ein system ddosbarthu.

Er mwyn darparu dŵr ar gyfer ein cwsmeriaid drwy’r dydd, pob dydd, mae angen i ni sicrhau bod yna ddigon o adnoddau dŵr i fodloni’r galw am ddŵr, yn arbennig mewn cyfnodau o sychder, ac felly mae cynllunio ar gyfer anghenion y dyfodol yn hollbwysig.

Yn yr un modd â phob cwmni dŵr arall, rydyn ni’n diweddaru ein Cynllun Rheoli Adnoddau Dŵr (WRMP) pob pum mlynedd. Mae’r Cynllun yn disgrifio’r sail ar gyfer sicrhau cyflenwadau dŵr digonol yn y tymor hir. Mae hyn yn ymgorffori’r dystiolaeth ddiweddaraf am y galw am ddŵr yn y dyfodol a dibynadwyedd adnoddau dŵr, gan roi ystyriaeth lwyr i’r ddeddfwriaeth amgylcheddol sydd â’r nod o amddiffyn a gwella’r amgylchedd lle’r ydyn ni’n byw, ac effaith bosibl newid hinsawdd, trwy ddefnyddio’r wyddoniaeth a’r dechnoleg orau sydd ar gael.

Datblygu ein Cynllun Rheoli Adnoddau Dŵr 2024

Mae ymgysylltiad rheolaidd â rhanddeiliaid wedi bod yn nodwedd allweddol yn natblygiad ein WRMP24, gyda’r trafodaethau cynnar yn helpu i sicrhau ein bod ni’n adlewyrchu blaenoriaethau’r Llywodraeth a’n rheoleiddwyr. Lansiwyd ein blaen-ymgynghoriad ffurfiol ar y Cynllun hwn ar 7 Chwefror 2022, pan anfonwyd trosolwg o’n Cynllun a’r wybodaeth ategol at dros 300 o randdeiliaid. Bu’r ymgynghoriad yn rhedeg am 6 wythnos, gan gau ar 21 Mawrth.

Ar ôl cyflwyno ein WRMP24 drafft i Lywodraeth Cymru yn Hydref 2022, cynhaliwyd ymgynghoriad cyhoeddus llawn am 14 wythnos o 16 Tachwedd 2022 i 22 Chwefror 2023. Cyhoeddwyd y prif adroddiad, ynghyd â’r tablau cynllunio, adroddiadau SEA/HRA, a chrynodeb annhechnegol dwyieithog ar ein gwefan. Yn ystod y broses ymgynghori:

• Cysylltwyd â dros 300 o sefydliadau
• Cysylltwyd â holl Aelodau perthnasol Senedd Cymru a Llywodraeth y DU
• Rhoddwyd cyhoeddusrwydd i’r Cynllun trwy gyfryngau cymdeithasol Dŵr Cymru
• Cyflwynwyd y Cynllun i Banel Ymgynghorol Annibynnol Dŵr Cymru ar yr Amgylchedd (IEAP)
• Cynhaliwyd digwyddiad pwrpasol i randdeilaid (ar lein) ar 24 Ionawr 2023.

Ar ôl diwedd yr ymgynghoriad, cyflwynwyd ein Cynllun Rheoli Adnoddau Dŵr diwygiedig drafft ar gyfer 2024 i Lywodraeth Cymru ar 23 Mehefin 2023.

Ein Cynllun Rheoli Adnoddau Dŵr 2024

Ers cyflwyno ein WRMP24 diwygiedig drafft, rydyn ni wedi bod yn cydweithio’n agos â Llywodraeth Cymru a’n Rheoleiddwyr, sef Ofwat a Chyfoeth Naturiol Cymru’n bennaf, i gywreinio ein WRMP24 ymhellach er mwyn sicrhau ei fod yn hollol gyson â’u disgwyliadau. Ar 15 Hydref 2024, cawsom gadarnhad ffurfiol gan Lywodraeth Cymru fod y Dirprwy Brif Weinidog ac Ysgrifennydd y Cabinet ar faterion Newid Hinsawdd a Materion Gwledig wedi rhoi caniatâd i ni gyhoeddi ein Cynllun Rheoli Adnoddau Dŵr Terfynol ar gyfer 2024, fel y’i diwygiwyd.

I grynhoi, rydyn ni wedi cyflawni dadansoddiad trylwyr a manwl o’r risgiau posibl i’n systemau cyflenwi dŵr yn nhermau’r adnoddau dŵr sydd ar gael i ddiwallu’r galw dros y 25 mlynedd nesaf. Mae’r asesiad yma wedi dangos, yn achos parthau adnoddau dŵr System Defnydd Cysylltiol De-ddwyrain Cymru (SEWCUS) a Thywi Gŵyr, fod yna risg o fethu â chyflawni’r lefelau targed o ran gwytnwch adnoddau dŵr. Mae ein WRMP24 Terfynol felly’n cynnig dull trac deuol cadarn sy’n cynnwys:

• Parhau â’n rhaglen o ‘ganfod a thrwsio’ gollyngiadau er mwyn cynnal a gwella perfformiad dros amser gan ddefnyddio technoleg newydd.
• Rhaglen flaengar o osod mesuryddion i gwsmeriaid i’w chyflawni dros gyfnodau AMP8 ac AMP9. Bydd hyn yn ategu cyflawniad ein targedau hirdymor i sicrhau gostyngiad o 50% yn lefelau’r gollyngiadau (yn erbyn lefelau 2017/18), a lleihau defnydd ein cwsmeriaid domestig fesul pen i 110 l/p/d erbyn 2050.
• Pedwar cynllun i wella rhwydweithiau, dau ym mharth adnoddau dŵr Tywi Gŵyr, a dau yn SEWCUS.
• Ymrwymiad i gyflawni ymchwiliadau ar y cyd â CNC yn AMP8 er mwyn asesu cynaliadwyedd ein trwyddedau codi dŵr mewn hinsawdd sy’n newid, ac i edrych ymhellach ar Atebion sy’n Seiliedig ar Natur.

Y canlyniad yw y byddwn ni’n bodloni’r targedau tynnach o ran gwytnwch rhag sychder ar gyfer ein holl adnoddau dŵr trwy gyflawni rhaglen o fesurau i ddiogelu cyflenwadau dŵr. Rydyn ni wedi profi ein Cynllun er mwyn sicrhau ei fod yn wydn rhag amryw o senarios hyfyw ar gyfer y dyfodol.

Dyma’r dogfennau allweddol sy’n ffurfio ein Cynllun Rheoli Adnoddau Dŵr Terfynol.